De drijvende krachten achter Belgische AI-investeringen in 2026

België beweegt zich in hoog tempo van experimenteren met Artificiële Intelligentie (AI) naar opschalen en versnellen. Wat een jaar geleden nog vernieuwend leek, voelt inmiddels als het startpunt. Belgische bedrijven en overheidsorganisaties zien AI steeds meer als een praktisch instrument om slimmer te werken, de dienstverlening te verbeteren en concurrerend te blijven in een wereld die razendsnel digitaliseert.

België benadert die evolutie met een combinatie van pragmatisme, ambitie en oog voor maatschappelijke impact. Richting 2026 tekenen zich een aantal duidelijke trends af die bepalen hoe we in België met AI verder groeien.

1. Snelheid en efficiëntie bepalen het tempo

Snelheid is steeds meer een randvoorwaarde voor succes. AI helpt organisaties om processen te automatiseren, beter onderbouwde beslissingen te nemen en sneller te schakelen. In sectoren zoals logistiek en agrifood, cruciaal voor België, zorgt AI voor soepelere ketens en efficiëntere operaties. Dat heeft direct effect op de internationale handelsstromen waar België een belangrijke rol in speelt.

Recente cijfers van Statbel tonen aan dat meer dan 1 op de 3 Belgische bedrijven (34,5%) ten minste één AI-toepassing gebruikte in 2025. Dat is een verdubbeling ten opzichte van 2023, toen dat percentage op 13,8% stond. De adoptie gaat dus razendsnel.

Ook in de publieke sector zien we deze versnelling. Overheden en partners in het bedrijfsleven zetten AI in om diensten sneller, toegankelijker en persoonlijker te maken. Denk maar aan de Digital Wallonia (2025-2029) strategie van de Waalse regering, die het strategisch gebruik van AI prioriteert, of initiatieven als het Vlaams Supercomputer Centrum dat recent nog de nieuwe supercomputer Sofia lanceerde.

2. De infrastructuur klaarmaken voor het AI-tijdperk

AI zorgt voor een explosie aan data en daarmee voor nieuwe eisen aan onze digitale infrastructuur. Veel IT-omgevingen zijn ooit gebouwd voor een tijdperk waarin data nog vooral gestructureerd was. Nu bestaat meer dan 80 procent van alle nieuwe data uit tekst, beeld en video. Daar is een andere architectuur voor nodig.

Steeds meer Belgische organisaties kiezen voor een hybride aanpak. Gevoelige of waardevolle data en bedrijfskritische AI-modellen blijven dichtbij, in de eigen omgeving. De cloud biedt vervolgens de flexibiliteit om andere workloads schaalbaar te draaien. In sterk gereguleerde sectoren zoals zorg, financiële dienstverlening en overheid is deze balans essentieel om te voldoen aan Belgische en Europese privacywetgeving.

Richting 2026 draait moderniseren minder om meer technologie en meer om een architectuur die AI veilig, efficiënt en verantwoord laat werken.

3. Micro LLMs brengen AI naar de edge

Terwijl grootschalige AI-modellen de headlines halen, worden kleinere, taakgerichte modellen steeds belangrijker voor Belgische organisaties die inzetten op duurzaamheid, privacy en voorspelbaar energieverbruik. Gecentraliseerde AI ontwikkelt zich steeds meer richting een gedistribueerd model, waarbij grotere AI-systemen en micro LLMs samenwerken om intelligence dichter bij de plek waar data wordt gemaakt te brengen.

Deze compacte modellen, geoptimaliseerd om lokaal te draaien op laptops, AI-pc’s, connected devices of edge-systemen, bieden meerdere voordelen:

Dankzij zijn focus op energiezuinige oplossingen ligt België voorop in de beweging naar meer duurzame AI. Het Vlaams AI-Onderzoeksprogramma benoemt duurzame en ecologische AI expliciet als één van zijn onderzoeksdoelen. Maar ook andere onderzoeksinstellingen zoals imec en VITO spelen hierin een voortrekkersrol, met startups die nieuwe manieren onderzoeken om de energievoetafdruk van datacenters te verkleinen.

4. De toekomst van AI vraagt om duurzame energie

Energie wordt een bepalende factor voor de ontwikkeling van AI in België. Door de groeiende vraag naar rekenkracht zal het energieverbruik van digitale infrastructuur tegen 2026 naar verwachting verdubbelen. Tegelijkertijd streeft de overheid ernaar dat alle nieuwe datacenters vanaf 2030 klimaatneutraal zijn. Het Nexus Datacenter in Zellik is momenteel één van de meest energie‑efficiënte en ecologische datacenters van België. Dat geeft richting, maar verhoogt ook de urgentie om te innoveren.

Belgische operators investeren daarom volop in energiezuinige systemen, hernieuwbare energie en warmteterugwinning. In de Port of Antwerp-Bruges ligt al een groene energiehub dat hernieuwbare energie produceert, opslaat en verdeelt. In 2026 zullen deze investeringen verder toenemen, mede doordat overheid, bedrijfsleven en kennisinstellingen steeds intensiever samenwerken. Door deze uitdaging te benutten als katalysator voor innovatie kan België zijn positie als duurzame digitale koploper verder versterken.

5. Een nieuwe fase van samenwerking

België is altijd sterk geweest in samenwerken, en dat geldt ook voor AI. Initiatieven zoals AI4Belgium brengt AI-spelers samen uit de academische wereld, de overheid, de privésector en de samenleving, met als doel om bij te dragen aan verantwoorde en betrouwbare AI in België en Europa.

Met het Nationaal convergentieplan voor de ontwikkeling van artificiële intelligentie bouwt de overheid verder aan een ecosysteem waarin innovatie, veiligheid en transparantie centraal staan. Publiek-private samenwerkingen blijven hierin een krachtig middel om AI-toepassingen op te schalen, infrastructuur te moderniseren en een toekomstbestendige digitale economie te creëren.

Vooruitblik

De focus op snelheid, moderne infrastructuur, efficiënte modellen en sterke samenwerking creëert een solide basis voor groei. Organisaties die snel kunnen innoveren en AI op een doordachte manier onderdeel maken van hun strategie, zullen de komende jaren het verschil maken. Met de juiste investeringen en partnerschappen blijft België één van de meest concurrerende technologiemarkten van Europa.

###

Contact